Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik Daire Başkanlığı’na, Bilirkişilik Taslağı üzerine TMMOB Görüşü 6 Nisan 2017 tarihinde gönderildi. Genel Değerlendirme Tarafımıza gönderilen “Bilirkişilik Yönetmeliği Taslağı” incelenmiş olup, aşağıda ve tabloda işaretlenen bölümlerde itirazlarımız sunulmuştur.

Bilirkişilik Yönetmeliği Taslağı Üzerine Adalet Bakanlığı`Na Görüş Gönderildi
 
Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik Daire Başkanlığı`na, Bilirkişilik Taslağı üzerine TMMOB Görüşü 6 Nisan 2017 tarihinde gönderildi.
 
Genel Değerlendirme
Tarafımıza gönderilen "Bilirkişilik Yönetmeliği Taslağı" incelenmiş olup, aşağıda ve tabloda işaretlenen bölümlerde itirazlarımız sunulmuştur.
6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu yasalaşmadan önce yasa taslağı ve tasarısına ilişkin Bakanlığınıza sunmuş olduğumuz tüm itirazlarımız geçerli olmak üzere;
Uygulama esaslarını düzenlemek üzere hazırlanan yönetmelik taslağı daha çok yasa formunda olup, uygulamaya yönelik somut düzenlemeler çok azdır. İçerdiği somut düzenlemeler ise Yasa`ya aykırıdır.
 

1. Yönetmeliğin 6. maddesi hem 6754 sayılı Yasa`ya hem de 5176 sayılı yasa`ya aykırıdır. 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında  Kanun`un kapsamına girmeyen ayrıca 6754 sayılı Yasa`da da atıf yapılmayan bir konunun yönetmelikle düzenlenmesinin normlar hiyerarşisine aykırı olacağı aşikardır.

1. 7. maddenin başlığı ile içeriği örtüşmemektedir. Yönetmelik düzenlemesinde yetkinliği belirleyen bir ölçüt olmadığına göre bu madde gereksizdir.

1. Yönetmeliğin 9. maddesinin başlığını taşıyan "bağımsızlık" yönetmeliğin başlıca sorunudur. Tüzelkişilerde ücretli çalışan bilirkişiler  yönünden "kendi işverenine karşı bağımsız"lık hangi güvence ile sağlanacaktır? "Bağımsızdır" demekle hiç kimse bağımsız olamadığına göre tüzelkişi bilirkişileri bu yönetmeliğin kapsamından çıkarılmalıdır. Bildiğiniz üzere, ana muhalefet partisi tüzelkişilerin bilirkişi olmasına olanak sağlayan Yasa`nın ilgili maddelerinin iptali için Anayasa Mahkemesi`ne başvurmuştur. Bakanlık tarafından, bu dava sonuçlanıncaya kadar yönetmeliğe konu edilmeyebilir. Başvuru reddedilirse ayrı bir yönetmelik konusu yapılabilir ya da TBMM Adalet Komisyonu`ndaki tartışmalar ışığında yasa değişikliğine gidilebilir. Hatırlanacağı üzere, Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya başta olmak üzere, komisyona katılanlar –Bakanlık yetkilileri hariç- özel hukuk tüzelkişilerin bilirkişi olarak yasada yer almasının sakıncalarını dile getirmişlerdi.  İkinci bağımsızlık sorunu, sicili tutan ve listeyi belirleyen Daire Başkanlığı ve Bölge Kurullarına karşı bağımsızlığın güvencesi ne olacaktır? Daire Başkanının atanması yer yer liyakat ilkesi yok sayılarak ve nihayetinde iktidarın tasarrufunda siyasi bir atama olduğu nazara alındığında, bilirkişilerin siyasal iktidara karşı bağımsızlığını güvence altına alan bir durum söz konusu değildir. Oysa bilirkişiler, uyuşmazlığın tarafları yanında siyasal iktidara, kamuoyuna, medyaya, hakime, savcıya hatta kendisine karşı da bağımsız olmak zorundadırlar.

1.  Yönetmeliğin 28, 41, 46 ve 72. maddelerinde yabancılara ilişkin koşul ve düzenlemeler yönetmelikten ayıklanmalıdır. Yasayla verilmemiş bir hakkın yönetmelik düzenlemesine konu edilemeyeceği açıktır. Bilirkişiler görev ifa ettiği süre içinde kamu görevlisi olduklarından yabancılar çalışma iznine dayanarak bilirkişilik yapamazlar, listeye ve sicile yazılamazlar. Yönetmelik dayanağı yasa ile çelişmektedir.

1. Yönetmeliğin 29. maddesinde düzenlenen itiraz hakkı, itirazın aynı merciye yapılması nedeniyle etkili bir hak arama yolu olmayacaktır.

1. Eğitim önemli bir sorun olup, yönetmelikte  eksik noktalar aydınlatılmamıştır. Eğitim mutlaka meslek odalarınca verilmelidir, yasayla düzenlemiş mesleklerde aksi hal düşünülmemelidir. Aksi durum, ticari bir sektör yaratmaktan öte bir sonuç doğurmayacaktır.

1. Temel eğitimden muaf tutulan gayrimenkul değerleme uzmanlarına bir ayrıcalık sunulmuştur (madde 32). Bu durum kabul edilemez olup, eşitlik ilkesine aykırıdır.

1. Meslek Odalarınca temel ve alt uzmanlık alanlarına yönelik verilmekte olan eğitimler ve eğitim belgelerinin dikkate alınmasına dair yönetmelikte bu hususa yer verilmelidir.

1. Bilirkişi raporlarının disiplin kovuşturması konusu yapılacağına ilişkin Danıştay kararları dikkate alınarak, Bilirkişiler tarafından hazırlanan raporların içerik denetimi Odalarca yapılacağında ilişkin Yönetmeliğe hüküm konulmalıdır. Böyle bir hüküm, raporların bilimsel ve nesnel olmasına katkı sunacaktır. Ayrıca, Bölge Kurullarının meslek odaları ile birlikte çalışmalarına da yönetmelikte vurgu yapılmalıdır.

1. Bilirkişiliğe kabul şartlarında düzenlenen 39. maddenin 1/a bendi ile 5. fıkrası sorunludur.  Düzenlemedeki "TCK`nda 53. maddede düzenlenen süreler geçmiş olsa", affa uğramış olsalar dahi" ibareleri ıslah müessesesini dışlayan ibarelerdir.  Ayrıca,  6749 sayılı KHK veya OHAL kapsamında çıkarılan kararnamelerle meslekten, kamu görevinden veya görev yaptığı teşkilattan çıkarılan kişilerin bilirkişi listesine kaydedilemeyeceği hükmü, Anayasa`nın 38. maddesine aykırıdır. Masumiyet karinesine aykırı olan bu hükmün çıkarılması yerinde olacaktır.

1. Bilirkişilik sicili tanımlar maddesinde tanımlandığı şekliyle anlaşılamamaktadır. Tanım yeniden yapılmalıdır. Yönetmelik genelinde sicil ve listeye kayıt ve çıkarılma aynı iş ve işlem gibi düzenlenmiş. Sicil kısıtlı, liste ise erişime açık. Ancak, listeden çıkarılma sebebi sicilden çıkarılma sebebi ile aynı. Sicilden çıkarıldıktan sonra gerekli koşulları sağlayan bilirkişinin yeni bir sicil numarası ile yeniden sicile kaydedileceği düşünüldüğünde bilirkişilik evreleri açısından takip nasıl yapılacaktır?

Görevlendirme sicili uygun olduğu için listeye alınan bilirkişiler arasından yapılacağına göre listeye alınmayan bilirkişinin sicilden de çıkarılmasının anlamı nedir? Bu sorulara yönetmelik yanıt verememektedir.
Sonuç olarak, görüşe sunulan yönetmeliğin uygulama yönetmeliği olması nedeniyle, amaca uygun,  somut, anlaşılabilir, kurumların yetkilerini kullanırken çatışmaya meydan vermeden ve uygulamaya yol gösterici nitelikte olması gerektiği değerlendirilmektedir. Yukarıda ve daha önce sunmuş olduğumuz görüş ve itirazlar doğrultusunda yönetmeliğin yeniden değerlendirilerek düzeltilmesini bilgilerinize sunarız.

TMMOB görüşünün detayları için tıklayınız.